เปเล่ "ไข่มุกดำ" ราชันย์ลูกหนังโลก

เอดิสัน อรันเตส โด นาสซิเมนโต (โปรตุเกส: Edison Arantes do Nascimento) หรือ เปเล่ (โปรตุเกส: Pelé) (เกิด 23 ตุลาคม พ.ศ. 2483) นักฟุตบอลชาวบราซิล เล่นให้ฟุตบอลทีมชาติบราซิลชนะฟุตบอลโลก 3 ครั้ง และได้ชื่อว่าเป็น "ราชาฟุตบอล" หรือ "ไข่มุกดำ" เปเล่ได้ทำประตูทั้งหมด 1,281 ประตูในช่วงที่เล่นฟุตบอลอาชีพ ในฟุตบอลโลกรอบสุดท้ายทั้งหมด 12 ประตู และได้เกษียณการเล่นฟุตบอลในปี พ.ศ. 2520

เปเล่ได้เล่นให้กับทีมชาติตั้งแต่ปี 1956-1971 โดยในฟุตบอลโลก 1958 ในขณะที่อายุได้ 17 ปี 239 วัน เปเล่ได้เป็นผู้เล่นที่อายุน้อยที่สุดในฟุตบอลโลกที่ทำประตูได้ ในนัดแข่งกับ ทีมชาติเวลส์


เปเล่เกิดที่เมือง Tres Coracoes ชื่อของเขาถูกตั้งตามนักประดิษฐ์ชาวอเมริกัน โธมัส อัลวา เอดิสัน โดยพ่อของเขาที่มีอาชีพเป็นนักฟุตบอลอาชีพทีมฟลูมิเนนเซ (Fluminense Football Club) เป็นคนตั้งให้ และชื่อเล่นว่า “ดิโก” (Dico) พอเข้าชั้นประถมเพื่อน ๆ ก็เรียก “เปเล่” และใช้ชื่อนี้มาตลอด เขาเติบโตในย่านยากจนในเมืองเซาท์เปาโล เขาต้องหาเงินด้วยการรับขัดรองเท้า เมื่อวิ่งได้ก็เริ่มหัดเล่นฟุตบอลตามท้องถนน และสนามดินลูกรัง ใช้กระดาษม้วนเป็นก้อนกลมเป็นลูกบอล บางทีก็ใช้ผลเกรพฟุต จนอายุได้ 6 ขวบ พ่อเขาซื้อลูกบอลให้ลูกแรก จนเมื่ออายุได้ 11 ปี วัลเดมาร์ เดอ บริโต (Waldemar de Brito) นักเตะชื่อดังของบราซิลเห็นแววจึงชวนไปอยู่ทีมฟุตบอลสมัครเล่น พออายุได้ 15 ปีจึงได้เข้าทีมเยาวชน Santos FC junior team ปีต่อมาก็ได้เป็นนักบอลอาชีพในทีม Santos Futebol Clube ซึ่งเกมแรกก็ทำประตูชัยได้ 4 ประตู และได้เป็นดาวยิงสูงสุดของลีก พออายุได้ 17 ปี ถูกเรียกตัวติดทีมชาติบราซิล ลงแข่งฟุตบอลโลกในปี 2501 ซึ่งถือเป็นนักฟุตบอลที่อายุน้อยที่สุด ทำฟอร์มได้น่าประทับใจ



เปเล่สามารถยิงประตูที่ 1,000 ในฟุตบอลอาชีพ โดยยิงได้ในเกมที่แข่งกับ ทีม วาสโก ดา กามา (Club de Regatas Vasco da Gama) ในสนามมาราคานา (Marakana) ต่อมาเขาได้รับรางวัลนักฟุตบอลยอดเยี่ยมแห่งทวีปอเมริกาใต้ในปี 2516 และในการแข่งขันระดับชาติ เขาพาทีมชาติบราซิลเป็นแชมป์ฟุตบอลโลกถึง 3 สมัย คือปี 2501, 2505 และ 2513 ทำได้ 77 ประตูจากการแข่งขัน 92 ครั้ง สามารถทำสถิติแฮตทริกมากที่สุดในประวัติศาสตร์ฟุตบอลโลก คือ 92 ครั้ง โดยเขาสามารถยิงประตูในฟุตบอลโลกรอบสุดท้ายถึง 12 ประตู จนได้รับการยกย่องให้เป็น "ราชาฟุตบอล” ("The King of Football") ตลอดอาชีพนักเตะเขาทำประตูได้ 1,282 ประตู จากการเล่น 1,363 นัด

1 ตุลาคม 2520 เขาตัดสินใจลาวงการลูกหนังอย่างเป็นทางการในนัดสุดท้ายที่ ไจแอนต์ สเตเดียม ซึ่งทีม คอสมอส (Cosmos) พบกับ ซานโตส (Santos) มีแฟนบอลหลายหมื่นคนเข้าร่วมการอำลาของเขา หลังจากอำลาวงการ เขาก็ยังทำงานด้านฟุตบอล และได้รับการยอมรับจากนานาชาติ องค์กรระดับโลกให้เข้าร่วมกิจกรรมที่ช่วยเหลือสังคมเสมอมา




ข้อมูลส่วนตัว

ชื่อเต็ม Edison Arantes do Nascimento
เอดิสัน อรันเตส โด นาสซิเมนโต
วันเกิด 23 ตุลาคม ค.ศ. 1940
สถานที่เกิด Três Corações ประเทศบราซิล


ชื่อเล่น/ฉายา Pelé
O Rei (ราชาฟุตบอล) ,
Pérola Negra (ไข่มุกดำ)


ตำแหน่ง กองหน้า

สโมสรเยาวชน
1952-1956 Bauru EC

สโมสรอาชีพ*
1956-1974
ซานโตส ลงเล่น 605 นัด ยิงไป 589 ประตู

1975-1977
นิวยอร์ก คอสโมส์ ลงเล่นไป 64 นัด ยิงไป 37 ประตู

ทีมชาติ
1956-1971 บราซิล ลงเล่น 92 นัด ทำไป 77 ประตู


* นัดที่ลงเล่นและประตูที่ยิงให้ทีมสโมสร
นับเฉพาะลงเล่นในประเทศ


แม้ว่าในความเป็นจริงแล้ว เอ็ดสัน อารันเตส โด นาสซีเมนโต้ กับ เปเล่ จะเป็นคนเดียวกัน หลายต่อหลายครั้งที่คู่สนทนาของสุดยอดตำนานแห่งวงการลูกหนังโลกผู้นี้บอกว่า เอ็ดสันทำราวกับว่า เปเล่ เป็นบุคคลที่ 3 ณ ที่นั้น "ไม่ว่าผมจะไปที่ไหนในโลก คนจะตะโกนเรียกแต่ เปเล่! เปเล่! เปเล่! เปเล่! แต่ไม่มีใตรจำเอ็ดสันได้สักคน เอ็ดสันคือเปเล่ในเวอร์ชั่นคนเดินดินธรรมดา มีความรู้สึกนึกคิด และต้องทำงานหนักเพื่อครอบครัว" "แต่เปเล่ไม่ใช่ เปเล่คือฮีโร่ในดวงใจ เปเล่ไม่ตาย เปเล่จะไม่มีวันตาย เปเล่จะคงอยู่ตลอดไป ขณะที่เอ็ดสัน จะต้องตายในวันหนึ่ง และดูเหมือนว่าผู้คนจะลืมจุดนี้ไป"




เปเล่อายุ 16 ปี ตอนเข้าสโมสรซานโตสใหม่ๆ



ตอนนี้เปเล่อายุ 62 ปี แต่คนที่ได้พบกับเขาต่างก็พูดเป็นเสียงเดียวกันว่า ยอดนักเตะผู้เป็นตำนานผู้นี้ยังคงดูเป็น "อมตะ" อยู่เสมอ สถิติยิงประตู 1,283 ลูก 92 แฮตทริก และแชมป์ฟุตบอลโลก 3 สมัย ยังคงยืนยงอยู่ในอันดับหนึ่งแบบไม่มีใครเฉียดเข้าใกล้ได้ เขายังปรากฏตัวในงานต่างๆ ด้วยเสื้อผ้าสุดเนี้ยบตามสไตล์ การเดินเหินคล่องแคล่วไม่ผิดอะไรกับสมัยยังหนุ่ม เส้นผมยังคงเป็นสีดำตามธรรมชาติแทบไม่มีสีขาวแซม เกจิลูกหนังอังกฤษที่ภาคภูมิใจในความเป็นต้นกำเนิดกีฬาฟุตบอลบางคนยังเอ่ยปากด้วยความสงสัยว่า รูปร่างและเท้าเล็กๆ ของเปเล่อาศัยเวทมนตร์วิเศษอันใดจึ่งปั่นหังกองหลังสูงใหญ่อย่าง บ๊อบบี้ มัวร์ เสียอยู่หมัด?

ถึงแม้ว่าปัจจุบัน ชื่อของ เดวิด เบ๊กแฮม จะปรากฏในหัวข่าวบ่อยกว่านักฟุตบอลคนไหนในโลก แต่ทุกวันนี้ ...เป็นเวลากว่า 25 ปีล่วงมานับแต่วันสุดท้ายที่เปเล่วาดลวดลายในสนามฟุตบอล ชื่อของเขายังคงปรากฏเป็นขาจรในหน้าข่าวกีฬาของหนังสือพิมพ์ทั่วโลก และยิ่งปรากฏถี่ขึ้นเรื่อยๆ ในช่วงการแข่งขันฟุตบอลรายการสำคัญๆ โดยเฉพาะอย่าวยิ่ง ฟุตบอลโลก ที่เรียกว่าจะขาดชื่อของ "ไข่มุกดำ" ผู้นี้ไม่ได้เลยแม้แต่น้อย

หลายคนอาจจะทราบแล้ว แต่ยังคงมีอิกมากที่ไม่ทราบว่า จุดกำเนิดของ "เปเล่" นั้นมาจากเด็กชายชาวบราซิลคนหนึ่ง ย้อนกลับไปเมื่อกว่าครึ่งศตวรรษที่แล้ว "ผมก็ไม่รู้เหมือนกันว่าทำไม แต่จู่ๆ เด็กชายคนนั้นก็เรียกผมว่า เปเล่ ระหว่างที่เราเล่นฟุตบอลที่โรงเรียนตอนผมอายุได้ 8 ขวบ" "ผมไม่เคยได้ยินคำนี้มาก่อน มันไม่มีความหมาย และผมก็ไม่รู้ว่าทำไมเขาถึงเรียกผมอย่างนั้น ผมรู้สึกว่าหมดนั้นต้องล้อเล่นผมแน่ๆเลยมีเรื่องกับเขาทันที ต่อจากนั้นเด็กๆทั้งโรงเรียนต่างก็เรียกผมว่า เปเล่ ผมก็เลยทะเลาะกับพวกเขาบ้าง และโดนสั่งพักการเรียน 2 วัน และพ่อฌดนอาจารย์เรียกไปพบ" และจะเพราะเหตุใดก็ไม่ทราบได้อิกเช่นกัน พ่อ แม่ และครอบครัวของเอ็ดสันจึงพร้อมใจกันเรียกเจ้าหนูว่า เปเล่ แทนชื่อเล่น ดีโก้ ที่เข้าใช้มาตั้งแต่เด็กวินาทีนั้นเองที่ เอ็ดสัน อารันเตส โด นาสซี เมนโต้ ต้องยอมรับการมีอยู่ของ เปเล่ ไปโดยปริยาย

เขายอมรับว่าการแยกขาดจากกันระหว่าง นักฟุตบอลอัจฉริยะชื่อ เปเล่ กัลผู้ชายธรรมดาๆ ชื่อ เอ็ดสัน ช่วยฉุดรั้งให้ขาทั้งสองข้างยังยึดแน่นอยู่บนพื้นดิน “ผมคิดอยู่เสมอว่า เปเล่ คือของขวัญจากพระผู้เป็นเจ้า คุณลองคิดดูสิครับว่า โลกเรามีคนอยู่หลายแสนล้านคนแต่มีบีโธเฟ่นเพียงหนึ่ง มีไมเคิลแองเจโล่เพียงหนึ่ง และมีเปเล่เพียงหนึ่งเท่านั้น นี่แหละคือของขวัญของพระเจ้า” “และเพื่อเป็นการตอบแทนของขวัญอันมีค่ายิ่งนี้ผมจึงพยายามทำตัวเป็นเปเล่ที่ดีที่สุด เป็นเปเล่ผู้เป็นที่รัก เป็นเปเล่ที่มีเกียรติ เพื่อทดแทนบุญคุณของพระเจ้าสำหรับของขวัญชิ้นนี้”




เปเล่ตอนฝึกซ้อมกับสโมสรซานโตส



ในโลกฟุตบอลเอง เปเล่ก็โดนแหน็บแนมไม่น้อยเช่นกัน เพราะถึงช่วงฟุตบอลโลกที มักจะมีคนไปจ่อไมค์ให้เปเล่ทำนายว่าใครจะเป็นแชมป์ในปีนั้น ซึ่งอย่างเมื่อ 4 ปีก่อน เปเล่กล่าวไว้ตั้งแต่ยังไม่เริ่มแข่งว่า “ครั้งนี้บราซิลไม่มีโอกาส” พอทีมแซมบ้าได้แชมป์ขึ้นมา กุนซือ หลุยส์ เฟลีเปั สโคลารี่ ก็ให้สัมภาษณ์ทางโทรทัศน์วิจารณ์ผู้ชายที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในประเทศอย่างไม่เกรงกลัวว่า “เปเล่ไม่รู้อะไรเกี่ยวกับฟุตบอลเลยสักนิด เขาไม่เคยเป็นโค้ช และบทวิเคราห์ของเขาก็ไม่เคยถูกเลยสักครั้งเดียว” และทุกครั้งที่ถูกถามเรื่องนี้ เปเล่จะได้แตหัวเราะและตอบอย่างอารมณ์ดีว่า “การที่มีคนวิจารณ์เรามันก็ดีออกนี่ครับ เพราะนั้นหมายความว่าเขาฟังในสิ่งที่เราพูดทุกอย่างที่ผมพูดเป็นคำสัตย์จากใจทั้งนั้น ตลอดเวลา 45 ปี ที่ผมอยู่ในวงการฟุตบอลมา ผมพูดตามความรู้สึกของตัวเองล้วนๆ ไม่เคยโกหกชาวบราซิลเลยสักครั้ง” ปรากฏว่าคำพยากรณืของเปเล่มักจะผิดเพี้ยนไปทุกครั้ง

ทุกวันนี้เมื้อว่างเว้นจากภารกิจในการเดินสายออกงานให้กับสปอนเซอร์ และการรณรงค์ช่วยเหลือเด็กผู้ด้อยโอกาสตามที่ต่างๆแล้ว เปเล่จะนั้งทำงานอยู่ที่บริษัท เปเล่ โปร บนชั้นที่ 14 ของอาคารสูงในเมืองเซาเปาโลอย่างมีความสุข เขาใช้ชีวิตอยู่กับภรรยาคนที่สอง แอสซีเรีย และลูกแฝด โจชัว กับ เซเลสเต้ และยังติดต่อกับ เอดินโญ่ และ เจนนีเฟอร์ ลูกๆที่เกิดกับภรรยาคนแรกรวมทั้งลูกนอกสมรส ฟลาเวีย และ ชานคร้า บ่อยครั้งที่ “เอ็ดสัน” คนธรรมดา หยิบภาพถ่ายครอบครัวมาอวนเพื่อนๆ หรือคนแปลกหน้าด้วยความภูมิใจ บ่อยครั้งที่ “เอ็ดสัน”หยุดยืนดูภาพวีดีโอสมัยตัวเองยังเป็นนักเตะ และหันไปดุคนที่พยายามชวนคุยว่า “จุ๊ จุ๊ ขอให้ผมดูเปเล่ก่อน" และสิ่งที่ทำให้ เอ็ดสัน อารันเตส โด นาสซี เมนโต้ ดูจะตื่นเต้นมากเป็นพิเศษในช่วงนี้ก็คือ “คำตอบ” ของคำถามที่ค้างคาใจเขามานานกว่า 50 ปี “ คุณรู้มั้ย วันก่อนเพื่อนผมบอกว่าเขาเพิ่งจะค้นพบความหมายของคำว่า เปเล่ ล่ะ! เขาตะเวณเดินทางไปทั่วโลกเป็นเวลาหลายปี เพียรขวนขวายหาความหมายของชื่อนี้ที่ติดตัวผมมาตลอด และได้ทำตอบในที่สุด”
“ชื่อนี้ปรากฏอยู่ในคำภีร์ไบเบิ้ลภาษายิว….”
“เปเล่” หมายถึง “ปาฏิหาริย์” !


จากหนังสือพิมพ์มติชน คอลัม “เวลานอก” 15 กรกฎาคม 2546